غلیظ‌شدن بیش‌ازحد خون و به‌دنبال آن تشکیل لخته خون در بدن باعث گردش خون ضعیف و در برخی موارد سکته قلبی و مغزی می‌شود. رقیق کننده های خون از لخته شدن خون که باعث مختل شدن جریان خون به قلب می‌شود، جلوگیری می‌کنند. بهتر است قبل از مصرف آن از چگونگی عملکرد آنها آگاهی داشته باشید و بدانید چه افرادی باید آنها را مصرف کنند و مصرف آنها چه عوارضی می‌تواند داشته باشد.
رقیق کننده های خون
همانطور که از اسم این داروها مشخص است، رقیق کننده های خون داروهایی هستند که به صورت خوراکی یا وریدی برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می‌شوند. لخته شدن خون می‌تواند جریان خون را به قلب، ریه‌ها یا مغز متوقف یا دچار اختلال کند و باعث سکته یا حمله‌ی مغزی شود.
اگر شما در معرض بیماری‌های قلبی نظیرِ بیماری قلبی دریچه‌ای یا ریتم نامنظم قلب باشید، ممکن است پزشک معالج مصرف رقیق کننده های خون را توصیه کند. توجه داشته باشید که رقیق کننده خون باید به همان شکل و اندازه تجویز شده مصرف شود در غیر اینصورت دارو به اندازه کافی موثر نخواهد بود. مصرف بیش از حد نیز می‌تواند منجر به خون ریزی شود.
داروهای رقیق کننده‌ی خون
برخی رقیق کننده های خون برای نگه داشتن سلول‌های خونی در رگ‌ها و عروق هستند برخی دیگر با افزایش مقدار زمان مورد نیاز برای تشکیل لخته خون، از لخته‌های خونی جلوگیری می‌کنند. این داروها به ترتیب داروهای ضد التهال (ترومبوز) و ضد انعقاد شناخته می‌شوند.
داروهای ضد التهاب از به هم چسبیدن سلول‌های خونی (پلاکت‌ها) و تشکیل لخته جلوگیری می‌کنند. داروهای زیر به عنوان داروهای ضد التهاب شناخته می‌شوند.
- آسپرین
- کلوپیدوگرل (پلاویکس)
- دی پیریدامول (Persantine)
- تیکلوپیدین (تیکلید)
همچنین پزشکان داروهای ضد انعقاد را به افرادی که با برخی از انواع بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، تجویز می‌کنند. Coagulate یک واژه پزشکی بوده و به معنی لخته شدن است. این داروها معمولا با افزایش مقدار زمان مورد نیاز برای تشکیل لخته خون، از لخته‌های خونی جلوگیری می‌کنند. رقیق کننده های معمول ضد انعقاد عبارتند از:
- وارفارین (کمادین، یانتوون)
- انوکساپارین (لنووکس)
- هپارین
همچنین داروهای ضد انعقادی جدید با خطر کمتر خونریزی عبارتند از:
- دابیگاتران (پراداکسا)
- آپیکسابان
- ریواروکسابان
پزشک به دقت میزان مصرف داروهای رقیق کننده‌ی خون را کنترل می‌کند و گاهی اوقات ممکن است تست پروترومبین (PT) برای بعضی از داروها را انجام دهد. این آزمایش خون، نسبت عادی بین المللی (INR) را اندازه گیری می کند. INR میزان لخته شدن خون شما است. نرخ INR نسبت به هر شخص متفاوت است. آزمایش پروترومبین و ماندن در محدود IRN می‌تواند مانع از خونریزی بیش از حد یا لخته شدن خون شما شود.
عوارض جانبی محتمل رقیق کننده های خون
مصرف رقیق کننده های خون ممکن است در بعضی افراد باعث عوارض جانبی شوند. خونریزی بیش از حد شایع ترین واکنش بدن به مصرف این نوع داروها است. این عمل می‌تواند به طرق مختلفی مانند، پریود سنگین، خونی یا تغییر رنگ ادرار یا مدفوع، خونریزی بینی، خونریزی لثه و خونریزی بیش از حدِ از یک برش پوستی رخ دهد.
سایر عوارض جانبی مصرف رقیق کننده ها خون می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
- سرگیجه
- ضعف عضلانی
- ریزش مو
- بثورات
وجود رقیق کننده های خون در سیستم بدنی می‌تواند خطر خونریزی داخلی پس از یک آسیب را افزایش دهد. پزشک شما ممکن است به شما در جهت کاهش خطر ابتلا به خونریزی کمک کند. با این حال، این به این معنا نیست که شما نمی‌توانید یک زندگی عادی داشته باشید یا ورزش خود را از سر گیرید. شنا کردن، پیاده روی و دویدن، شیوه‌های عالی ورزش هستند که این افراد می‌توانند آنها را انجام دهند. در این باره می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید و نوع ورزش مناسب را از او جویا شوید.
همچنین در صورت مراجعه به دندان پزشک مصرف داروهای رقیق کننده را با او در میان بگذارید. در هنگام استفاده از چاقو و وسایل تیز مراقب باشید.
رقیق کننده های طبیعی خون
برخی از غذاها و گیاهان به صورت طبیعی خاصیت ضد انعقادی دارند و می‌توانند از خونریزی شما جلوگیری کنند. اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می‌کنید پیش از استفاده از رقیق کننده‌های طبیعی با پزشک خود مشورت کنید.
خوراکی‌های ضد انعقاد طبیعی شامل موارد زیر هستند:
- سیر
- زنجبیل
- تخم کرفس
- تخم رازیانه
غذاهای غنی از ویتامین E نیز از رقیق کننده‌های طبیعی خون هستند. روغن‌های زیتون، درت، سویا و جوانه گندم از منابع ویتامین E هستند. سایر منابع غذایی سرشار از ویتامین E شامل موارد زیر هستند.
- اسفناج
- گوجه فرنگی
- انبه
- کیوی
- کره بادام زمینی
- بادام
- تخم آفتابگردان
- کلم بروکلی
تداخلات دارویی رقیق کننده‌های خون
غذاها، گیاهان و داروهای مختلفی وجود دارند که می‌تواند با رقیق کننده‌های خونی تداخل داشته باشند. این تداخلات می‌تواند شامل اثر بیش از حد دارو یا عدم تاثیر آن بر بیماری باشند. با این حال هیچ یک از رقیق کننده‌های خون تحت تاثیر مواد مشابه نیستند.
ویتامین K
ویتامین K می تواند اثر ضد انعقادی وارفارین را کاهش دهد. بسته به نوع داروی خاصی که برای رقیق شدن خون مصرف می‌کنید ممکن است مصرف غذاهای دارای ویتامین K را در رژیم غذایی خود محدود یا به طور کل از آن حذف کنید. در صورت مصرف رقیق کننده‌های خون باید از خوردن غذاهای خاصی که حاوی مقادیر متوسط یا بالایی از ویتامین K هستند اجتناب کنید. این مواد شامل موارد زیر هستند:
- کلم
- بروکسل
- مارچوبه
- کاسنی فرنگی
- کاهو
- سبزی خردل
- بروکلی
- اسفناج
گیاهان و سبزیجات
افرادی که داروهای ضد انعقادی مصرف می‌کنند باید با احتیاط از مکمل‌های گیاهی و دمنوش‌ها استفاده کنند. برخی گیاهان که اثر ضد انعقادی دارند، می‌توانند باعث رقیق شدن خون شوند. این مواد می‌توانند خطر خونریزی و میزان زمان خونریزی را افزایش دهند. قبل از استفاده از مکمل‌های گیاهی و یا دمنوش‌ها، به ویژه موارد زیر، با پزشک خود صحبت کنید.
- بابونه
- میخک
- سرخارگل
- جینکو بیلوبا
- روغن پامچال شب
- دونگ کوای
- شیرین بیان
- جینسینگ
- گلدن سیل
- پوست درخت بید
نوشیدنی های الکلی و آب توت خرس (کرنبری) می‌توانند هنگام استفاده از رقیق‌کننده‌های خون خون مضر باشند.
داروها
تعدادی از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد قارچی، داروهای ضد درد و کاهش دهنده اسید می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. داروهای دیگر، از جمله قرص‌های کنترل بارداری می‌توانند اثرات ضد انعقادی را کاهش دهند و خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش دهند.
سخن آخر:
به طور قطع رقیق کننده‌های طبیعی خون برای سلامت قلب و عروق سودمند خواهند بود اما باید توجه داشته باشید که آنها را با احتیاط مصرف کنید. داروهای طبیعی بسیاری برای کاهش لخته‌شدن خون وجود دارند. مهم است به یاد داشته باشید که نباید آنها را به‌جای داروهایی که پزشک‌تان تجویز کرده مصرف کنید و همچنین هرگز بدون اجازه‌ی پزشک‌تان هیچ‌یک از آنها را با داروی رقیق کننده خون مصرف نکنید.
محصولات طبیعی و برخی مواد غذایی می‌توانند با داروی نسخه‌ای شما تداخل داشته باشند. آنها ممکن است باعث رقیق شدن بیش‌ازحد خون شما شوند و احتمال خونریزی را افزایش بدهند یا ممکن است داروهای نسخه‌ای شما را مسدود کنند و احتمال تشکیل لخته‌ی خون را افزایش دهند. همیشه قبل از امتحان کردن هر چیزی که می‌تواند روی سلامت‌تان تأثیر بگذارد، با پزشک مشورت کنید.
برگرفته شده از: healthline